نها نیوز – راپۆرت
ئەمڕۆ چوارشەممە، 19ـی ئازاری، 2025، ئەکرەم ئیمامئۆغڵو سەرۆکی شارەوانی ئیستانبوڵ بە تۆمەتی گەندەڵی و هاوکاریکردنی تاقمێکی تیرۆریستی تورکیا دەستگیرکرد، هەنگاوێک کە پارتی سەرەکی ئۆپۆزسیۆن ڕەخنەی لێگرت و بە "هەوڵی کودەتایەک دژی سەرۆکی داهاتوو" ناوی برد.
ئیمامئۆغڵو کێیە و بۆچی دەستگیرکردنی کاردانەوەی وا بەربڵاوی لێکەوتەوە؟
ئیمامئۆغڵو کەسایەتییەکی دیاری پارتی کۆماری گەلی ئۆپۆزسیۆن جەهەپە لە مێژە بە بەهێزترین ڕکابەری ڕەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆک کۆماری تورکیا دادەنرێت.
بانگەوازەکەی لە دەرەوەی بنکە تەقلیدییەکەی پارتە عەلمانیەکەی، ئەوی بردە سەر شانۆی نیشتمانی، ئەمەش بووە هۆی ئەوەی ببێتە ڕکابەرییەکی بەهێز و چاوەڕوان دەکرا جەهەپە لە هەڵبژاردنەکانی داهاتوودا ناوی وەک کاندیدی سەرۆکایەتی ئەمریکا ناوی بهێنێت.
پەرەسەندنی ڕووبەڕووبوونەوەی سیاسی
دەستگیرکردنی ئەمڕۆی ئیمامئۆغڵو لەگەڵ تۆمەتی سەرکردایەتیکردنی ڕێکخراوێکی تاوانکاری و بەرتیلدان و دەستکاریکردنی پێشنیارەکان، ڕووبەڕووبوونەوەیەکی سیاسی پەرەپێدەدات کە دەتوانێت داهاتووی تورکیا لە قاڵب بدات.
ئیمامئۆغڵو سەرەڕای کێشە یاساییەکانی، سوێندی خواردووە درێژە بە خەبات بدات. لە پەیامێکی ڤیدیۆیدا لەسەر پلاتفۆرمی ئێکس وتی: "من وازناهێنم".
هاوکات سەرهەڵدانی ئیمامئۆغڵو لە سیاسەتدا هاوتەریبی لەگەڵ ڕێڕەوی ئەردۆغان خۆیدا کردووە، هەردووکیان وەک سەرۆکی شارەوانی ئیستانبوڵ بوون، هەردووکیان خەڵکی ناوچەی دەریای ڕەشی تورکیان و هەردووکیان ڕووبەڕووی ئاستەنگی یاسایی بوونەتەوە کە داهاتووی سیاسییان خستووەتە مەترسییەوە.
لەدایکبوون و خوێندنی
ئیمامئۆغڵو لە ساڵی 1971 لە ناوچەی ترابزۆن لە دەریای ڕەش لەدایکبووە، پێش ئەوەی پەیوەندی بە کۆمپانیای بیناسازی بنەماڵەکەیەوە بکات، لە زانکۆی ئیستانبوڵ بەشی کارگێڕی بازرگانی خوێندووە.
دواتر لە ساڵی 2008 پەیوەندی بە پارتی کۆماریخوازی گەلەوە کردووە و لە ساڵی 2014 بووەتە سەرۆکی شارەوانی ناوچەی بەیلیکدوزو لە ئیستانبوڵ.
ئیمامئۆغڵو لە ساڵی 2019دا گەورەترین شکستی دوو دەیە بەسەر پارتی داد و گەشەپێدانی دەسەڵاتداری ئەردۆغان دا، کاتێک لە هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی شارەوانی ئیستانبوڵدا نەک تەنها جارێک، بەڵکو دووجار سەرکەوتنی بەدەستهێنا.
دادگا یەکەم سەرکەوتنی هەڵوەشاندەوە و لە هەڵبژاردنی دووەمدا بە جیاوازییەکی گەورەتر سەرکەوتنی بەدەستهێنا. لە ساڵی 2024 سەرەڕای دابەشبوونی هاوپەیمانی ئۆپۆزسیۆن، خولی دووەمی بەدەستهێنا.
لە بەرامبەردا ئیمامئۆغڵو شەڕە سیاسییەکانی وەک شەڕێک بۆ دیموکراسی نیشان دەدات.
بەربەستی یاسایی
ئیمامئۆغڵو بە درێژایی ڕووبەڕووی ئاستەنگی یاسایی بووەتەوە، لە ساڵی 2022 بە تۆمەتی سوکایەتیکردن بە بەرپرسانی گشتی سزای دوو ساڵ و نیو زیندانی بەسەردا سەپێندرا، هەرچەندە دادگای تێهەڵچوونەوە تا ئێستا بڕیاری لەسەر دۆسیەکە نەداوە.
ساڵی ڕابردوو لە دۆسیەیەکی دیکەدا بە ساختەکاری لە پێشنیارەکاندا تۆمەتبار کرابوو. لایەنگرانی ئەو تۆمەتانە بە هەوڵێکی سیاسی بۆ پەراوێزخستنی دەزانن، تۆمەتێک کە ئەردۆغان و ئاکەپە ڕەتی دەکەنەوە.
دوایین تۆمەتەکان قورسترینن. دادگای ئیستەنبوڵ ڕایگەیاندووە، 100 کەس گومانیان لێدەکرێت کە لە تەندەرە گەندەڵەکانی شارەوانییەکان تێوەگلاون.
هاوکات لێکۆڵینەوەیەکی دیکە ئیمامئۆغڵو و شەش کەسی دیکە بە هاوکاریکردنی پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە) کە تورکیا و هاوپەیمانە ڕۆژئاواییەکانی وەک ڕێکخراوێکی تیرۆریستی پۆلێنی دەکەن، تۆمەتبار دەکات.
بۆ زیادکردنی فشارەکان، زانکۆی ئیستەنبوڵ لەم هەفتەیەدا بڕوانامەی ئیمامئۆغلوی هەڵوەشاندەوە. ئەگەر دادگا ئەو بڕیارە پشتڕاست بکاتەوە، ئەوە دەتوانێت ڕێگری بکات لە خۆکاندیدکردنی بۆ هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی ساڵی 2028.
بەڵام ئەگەر ئەردۆغان هەوڵی ئەوە بدات جارێکی تر خۆی کاندید بکاتەوە، لەوانەیە زووتر دەنگدانەکە ئەنجام بدرێت.
قەدەغەکردنی ناڕەزایەتی و گردبوونەوەکان
لە بەرامبەر پەرەسەندنی ئەو گرژییەدا، نووسینگەی پارێزگاری ئەستەنبوڵ قەدەغەکردنی ناڕەزایەتی و کۆبوونەوەی گشتی بۆ ماوەی چوار ڕۆژ سەپاند.
سەرەڕای ئەوەی ئیمامئۆغڵو بە ئاستەنگی بەردەوامی ئەنقەرە وەسفی کرد، بەڵام دەستکەوتەکانی ئیدارەکەی لە ئەستەنبوڵ بەرز نرخاند، کە شارێکی 16 ملیۆن کەسییە و بزوێنەری ئابووری تورکیایە.
ڕکابەرییەکەی لەگەڵ ئەردۆغان لە چوارچێوەیەکی بێگەردتردا دەگەڕێتەوە بۆ دەیان ساڵ پێش ئێستا. لە ناوەڕاستی ساڵانی نەوەدەکاندا، دوای ئەوەی ئەردۆغان بوو بە سەرۆکی شارەوانی ئەستەنبوڵ، سەردانی چێشتخانەیەکی کوبەی گۆشتی کرد کە لەلایەن ئیمامئۆغڵوەوە بەڕێوەدەبرێت لە گەڕەکی گونگۆرێن لە ئەستەنبوڵ.
ئیمامئۆغڵو بیری دەهێنێتەوە و دەڵێت "من میوانداریم کرد، لە چێشتخانەکەمدا کوبەی گۆشتی خوارد، پارەکەیم نەبرد. تا لە ژیاندا ئەو پارەیە نادات".
ئامادەکردنی/ عەلی مەلا